オランダ 国歌「ヴィルヘルムス・ファン・ナッソウエ（Wilhelmus van Nassouwe）」

オランダ 国歌「ヴィルヘルムス・ファン・ナッソウエ（Wilhelmus van Nassouwe）」

https://youtu.be/PjpqC0VEFys

---

ヴィルヘルムス・ファン・ナッソウエ

『ヴィルヘルムス・ファン・ナッソウエ』（オランダ語: Wilhelmus van Nassouwe）あるいは『ヴィルヘルムス』（Wilhelmus）は、オランダの国歌。旋律は世界の国歌のうちで最も古いといわれる。

成立

題名になっている「ヴィルヘルムス・ファン・ナッソウエ」とは、八十年戦争の指導者で現オランダ王家オラニエ＝ナッサウ家の始祖でもあるオラニエ公ウィレム1世のことである。スペインが派遣したアルバ公の追及を逃れ、ドイツに亡命していたウィレムは、1568年に弟たちと連携してネーデルラント（今日のベネルクス諸国）へ侵攻した。ウィレムらの軍勢は緒戦では勝利したものの、結局はアルバ公に撃退されて再度亡命した。

『ヴィルヘルムス』はこのウィレムの2度目の亡命の時期に、ウィレムの腹心シント・アルデホンデ領主フィリップス・ファン・マルニクスが作詞したと伝えられているが、異説もある。ウィレムが一人称で語る形を取っており、スペインへの反乱の同志を鼓舞し、またドイツの諸侯へのプロパガンダともなっている内容である。

旋律は1569年頃によく歌われていたフランスの従軍歌が元になっていて、最古の楽譜は1574年のものである。

『ヴィルヘルムス』は古くから歌い継がれてきたものの、1815年にオランダ王国が成立した際には『ネーデルラントの血（オランダ語版）』が国歌に選ばれた。しかし『ヴィルヘルムス』の人気が上回り、公式行事で使われることも多くなったため、1932年に正式に国歌に定められた。

歌詞は全部で15番まであるが、それぞれの最初の文字をつなげると“WILLEM VAN NASSOV”（Willem van Nassauの古い綴り）になるというアクロスティックの技法が用いられている。ただし現行の歌詞では綴りが改められている。今日唱われるのは1番と6番のみである。

歌詞

現代オランダ語歌詞

1番

Wilhelmus van Nassouwe
ben ik, van Duitsen bloed,
den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood.
Een Prinse van Oranje
ben ik, vrij, onverveerd,
den Koning van Hispanje
heb ik altijd geëerd.

2番

In mijnen Regiment.
In Godes vrees te leven
heb ik altijd betracht,
daarom ben ik verdreven,
om land, om luid gebracht.
Maar God zal mij regeren
als een goed instrument,
dat ik zal wederkeren

3番

Lijdt u, mijn onderzaten
die oprecht zijt van aard,
God zal u niet verlaten,
al zijt gij nu bezwaard.
Die vroom begeert te leven,
bidt God nacht ende dag,
dat Hij mij kracht zal geven,
dat ik u helpen mag.

4番

Lijf en goed al te samen
heb ik u niet verschoond,
mijn broeders hoog van namen
hebben 't u ook vertoond:
Graaf Adolf is gebleven
in Friesland in de slag,
zijn ziel in 't eeuwig leven
verwacht de jongste dag.

5番

Edel en hooggeboren,
van keizerlijke stam,
een vorst des rijks verkoren,
als een vroom christenman,
voor Godes woord geprezen,
heb ik, vrij onversaagd,
als een held zonder vreze
mijn edel bloed gewaagd.

6番

Mijn schild ende betrouwen
zijt Gij, o God mijn Heer,
op U zo wil ik bouwen,
Verlaat mij nimmermeer.
Dat ik doch vroom mag blijven,
uw dienaar t'aller stond,
de tirannie verdrijven
die mij mijn hart doorwondt.

7番

Van al die mij bezwaren
en mijn vervolgers zijn,
mijn God, wil doch bewaren
de trouwe dienaar dijn,
dat zij mij niet verrassen
in hunne boze moed,
hun handen niet en wassen
in mijn onschuldig bloed.

8番

Als David moeste vluchten
voor Sauel de tiran,
zo heb ik moeten zuchten
als menig edelman.
Maar God heeft hem verheven,
verlost uit alle nood,
een koninkrijk gegeven
in Israël zeer groot.

9番

Na 't zuur zal ik ontvangen
van God mijn Heer het zoet,
daarnaar zo doet verlangen
mijn vorstelijk gemoed:
dat is, dat ik mag sterven
met ere in dat veld,
een eeuwig rijk verwerven
als een getrouwe held.

10番

Niets doet mij meer erbarmen
in mijne wederspoed
dan dat men ziet verarmen
des Konings landen goed.
Dat u de Spanjaards krenken,
o edel Neerland zoet,
als ik daaraan gedenke,
mijn edel hart dat bloedt.

11番

Als een prins opgezeten
met mijner heireskracht,
van de tiran vermeten
heb ik de slag verwacht,
die, bij Maastricht begraven,
bevreesden mijn geweld;
mijn ruiters zag men draven
zeer moedig door dat veld.

12番

Zo het de wil des Heren
op die tijd was geweest,
had ik geern willen keren
van u dit zwaar tempeest.
Maar de Heer van hierboven,
die alle ding regeert,
die men altijd moet loven,
Hij heeft het niet begeerd.

13番

Zeer christlijk was gedreven
mijn prinselijk gemoed,
standvastig is gebleven
mijn hart in tegenspoed.
De Heer heb ik gebeden
uit mijnes harten grond,
dat Hij mijn zaak wil redden,
mijn onschuld maken kond.

14番

Oorlof, mijn arme schapen
die zijt in grote nood,
uw herder zal niet slapen,
al zijt gij nu verstrooid.
Tot God wilt u begeven,
zijn heilzaam woord neemt aan,
als vrome christen leven,-
't zal hier haast zijn gedaan.

15番

Voor God wil ik belijden
en zijne grote macht,
dat ik tot gene tijden
de Koning heb veracht,
dan dat ik God de Here,
de hoogste Majesteit,
heb moeten obediëren
in de gerechtigheid.

折句

WILLEM VAN NAZZOV


補足
・1番（および15番）でスペイン王への忠誠が歌われている。これは、八十年戦争の開戦初期には「スペイン王の意に反して圧制を行なう執政の打倒」が大義として掲げられていたことを反映している。
・4番では、開戦初期の戦闘であるヘイリヘルレーの戦いで戦死した、ウィレム1世の弟アドルフに言及している。ウィレムはこの後さらにローデウェイク、ヘンドリックの2人の弟をこの戦争で失った。
・5番でウィレムの家系を「気高く高貴な皇帝の家系」と称している。これはナッサウ家から1人だけ神聖ローマ帝国の君主[注釈 1]が出ていることによる。ただし、その人物であるアドルフ・フォン・ナッサウはウィレムの直接の先祖ではなく、ナッサウ家の別の系統に属する[注釈 2]。
・11番ではウィレム自身のネーデルラント侵攻について語っている。ウィレムの軍勢は南部のマーストリヒト近郊まで進出していたが、アルバ公が反乱軍の消耗を狙って決戦を避けたため、撤退に追い込まれた。しかし、詩の中では自らの軍勢に敵も恐れをなしていたと歌われている。